Stakende werknemers: dit zijn hun rechten
In tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk heeft Nederland niet zo’n stakingencultuur. Waar in ons land stakingen pas aan de orde zijn als cao-onderhandelingen vast zijn gelopen, wordt in een land als Frankrijk al tijdens de onderhandelingen gestaakt. Louter bedoeld om de eisen kracht bij te zetten.
Steeds meer stakingen
Toch neemt bij ons het aantal stakingen op het ogenblik toe. In 2020 werd er nog 9 keer gestaakt maar inmiddels ligt dat getal veel hoger. De hoge inflatie en goede economische cijfers zullen daar debet aan zijn. De gedachte zal zijn: het leven is duur en werkgevers hebben geld genoeg om lonen te verhogen.
De rechten volgens de wet
Staking wordt gezien als een grondrecht. Dit vloeit niet rechtstreeks voort uit onze grondwet, maar uit Europese wetgeving (Europees Sociaal Handvest). Hierin valt te lezen dat werknemers (en werkgevers!) het recht hebben om te staken als collectief optreden in geval van belangengeschillen.
Het stakingsrecht is hiermee een sterk recht om iets af te dwingen. Want een werkgever heeft tijdens een staking geen beschikking over arbeid en mag bovendien geen uitzendkrachten inhuren om het werk alsnog gedaan te krijgen.
Doorbetalen hoeft niet
De werkgever hoeft stakende medewerkers niet te betalen. Immers geldt als uitgangspunt dat je slechts loon hoeft te betalen als er gewerkt wordt. Werknemers die lid zijn van een vakbond kunnen vaak een uitkering krijgen van de vakbond (die een stakingskas aanhoudt).
Meer problematisch wordt het als werknemers tijdens stakingen wel willen werken, maar verhinderd worden door hun stakende collega’s. Is het dan eerlijk dat deze werknemers geen loon krijgen terwijl ze buiten hun schuld om niet kunnen werken?
Behalve bij een wilde staking
De Hoge Raad heeft daarvan bepaald dat de werkgever door moet betalen als er sprake is van een wilde (ongeorganiseerde) staking. Als er sprake is van een georganiseerde staking dan hoeft de werkgever niet door te betalen. De werknemer heeft dan immers het voordeel dat bereikt wordt door de staking.